گیاه شناسی(5)
بادام ( لوز) :
نیاز به معرفی ندارد . بادام از گردو کم روغن تر است . اما گردو از بادام زود هضم تر است و زودتر تبد یل به مراره می شود . بادام از مادۀ روغنی که نسبتاً زیاد دارد ( یزنخ ) از اینرو تغییر یابد و فاسد شود . برخی عقیده دارند که صمغ بادام شیرین در اکثر حالات کار صمغ عربی را تقریباً انجام می دهد .
مزاج : بادام شیرین تقریباً در گرمی و تری معتدل است و کمی به سوی تری گراید .بادام تلخ در دوم گرم و خشک است .
خاصیت : انگم درخت بادام تلخ گیرنده و گرمی بخش است . بادام عموماً زداینده و پاک کننده و بازکننده هست . لیکن بادام تلخ لطافت بخش و زدایندگی بیشتر دارد و از این رو در بازکردن قوی تر از بادام شیرین است . و بادام شیرین خاصیت بازکردنش گوهری نیست بلکه عارضی است .گویند بادام شیرین بهیچ وجه گیرنده نیست و تغذیه اش اندک است . از ویژگی های بادام تلخ که روباه را می کشد . بادام تلخ غذا نیست دواست .اما بادام شیرین اگرچه غذای کم می دهد غذای خوب می دهد . روغن بادام که از بادام جدا شود سبکتر ( لطیفتر) است .
آرایش : بادام تلخ علاج لکه های سیاه ، کک مک ، اثرها ، گرمی زدگی هاست ، ترنجیدگی رخساره را سر حال آرد . بیخ بادام تلخ را بپزند و بر لکه های سیاه گذارند بسیار نافع است .خوردن بادام شیرین فربهی آورد .
ورم و جوش : بادام تلخ با شراب علاج ( شری ) است ( آبله ریزهای سرخ و آزاردهنده ) .
قرحه : با عسل بر پوست مالند مورچگی و ساعیه ( ریزتر از مورچگی ) را علاج کند. با سرکه یا با شراب داروی قوباء ( پوست انداختن ) است . که در این علاجات بادام تلخ از شیرین کاری تر است .
سر : بادام و بویژه بادام تلخ کوبیده و سائیده داروی درد گوش و صدا ها و وزوز گوش است .با بادام و شراب سر را بشویند رطوبت و سپوسه و شوره را از میان ببرد و خواب می آورد- قبل از میگساری بادام تلخ بخورند و پنجاه دانه باشد مست نمی شوند . چوب درخت بادام تلخ را بکوبند تا تمام نرم شود.آنگاه با سرکه و روغن گل مخلوط کنند و برپیشانی بندند سردرد از بین می رود . روغن بادام تلخ هم داروی سردرد است .
چشم : تقویت دید کند .
سینه : بادام تلخ با نشاستۀ گندم داروی خون بر آوردن است. و در علاج سرفۀ مزمن و برنشیت و ذات الجنب نافع است . روغن بادام شیرین و قاوت بادام در علاج سرفه و خون برآوردن بسیار مفیدند.
اندامان غذا : بادام و بویژه بادام تلخ راه بندانهای کبد و طحال را باز کند. بادام تلخ دهانۀ رگهای دهان بسته را باز می نماید .چغاله بادام که با پوست باشد . دیر هضم است ، کم غذا است و خلطش خوب است .چغاله را با پوست بخورند رطوبت معده را برچیند . و اگر همراه شکر بخورند زود سرازیر می شود.قاوت بادام شیرین بر معده گران است و زرداب را برانگیزد.
اندامان دفعی : بادام تلخ راه بندان گرده را باز کند ، روغن بادام تلخ تنقیۀ کلیه و مثانه می نماید و اگر با زنبق خورند سنگ را خرد میکند – بادام تلخ و روغن زنبق و روغن گل را ضماد کنند برای کلیه مفید است . بادام تلخ داروی درد زهدان ، ورم گرم زهدان ، و سخت شدن زهدان ، خفه شدن زهدان است .علاج عسرالبول و درد گرده است . بادام تلخ را بردارند حیض را ریزش دهد . بادام شیرین که زدایندگی دارد و بادام تلخ که از آن زداینده تر است هر دو برای قولنج داروی خوبی هستند . روغن بادام که از بادام جدا شود لطیفتر و سبکتر می شود .
زهرها : برای گزیدۀ سگ هار نافع است