بیمارى اسکندر و عجز پزشکان در معالجه او

بیمارى اسکندر و عجز پزشکان در معالجه او

اسکندر به قصد فتح بابل این شهر زیبا و عروس شهرها، عازم بابل شد پس ‍ از آنکه این شهر را فتح کرد در خود احساس بیمارى کرد، و لحظه به لحظه بر شدت بیماریش افزوده شد به گونه اى که امید زندگى از او قطع گردید و دانست که پیک مرگ به سراغش آمده است ، همانوقت نامه اى براى مادرش ‍ نوشت که بعدا خاطر نشان خواهد شد.
بقول فردوسى :

زبیمارى او غمى شد سپاه

                                                          چو بیرنگ دیدند رخسار شاه

همه دشت یک سر خروشان شدند

                                                       چو بر آتش تیز جوشان شدند

اسکندر که خود را در کام مرگ مى دید، نامه اى براى معلمش حکیم بزرگ ارسطاطالیس در مورد بیمارى خود نوشت ، ارسطاطالیس در پاسخ او مطالبى نوشت ، از جمله چنین توصیه کرد:

بپرهیز و تن را به یزدان سپار

                                    بگیتى جز از تخم نیکى مکار

زمادر همه مرگ را زاده ایم

                                  به بیچارگى تن بدو داده ایم

نه هرکس که شد پادشاهى ببرد

                                     برفت و بزرگى کسى را سپرد

بپرهیز و خون بزرگان مریز

                               که نفرین بود بر تو تا رستخیر

جمعى از حاذقترین پزشکان در آن حال خود را کنار بستر اسکندر رساندند، و همه آنها با توجه خاصى به مداواى اسکندر پرداختند و در این مورد آخرین سعى خود را نموده کمیسیون پزشکى تشکیل داده براى درمان اسکندر مشورتها کردند و داروهاى مختلف آوردند و تا آنجا که قدرت و توانایى داشتند کوشش کردند، ولى کوشش آنها بجائى نرسید، بالاخره تیر مرگ اسکندر را صید کرد، چنانکه نظامى در اقبالنامه گوید:

طبیبان لشکر بزرگان شهر

                            نشستند برگرد سالار دهر

مداواى بیمارى انگیختند

                            زهرگونه شربت برآمیختند

طبیب ار چه داند مداوا نمود

                       چه مدت نماند از مداوا چه سود

پژوهش کنان چاره جستند باز

                           نیامد بدست ، عمر گم گشته باز

تاءسف اسکندر

اسکندر که به قول معروف قاف تا قاف عالم را گرفت و شرق و غرب را محل تاخت و تاز خود قرار داد، حتما با خود مى اندیشید که پس از فتح همه کشورها و بلاد، فرمانرواى کل و بى مزاحم همه نقاط زمین شده ، دیگر از هر نظر در آسایش و استراحت خواهد بود، اما ناگهان متوجه شد، که ممکن است با تلاش و پى گیرى ، همه چیز را بدست آورد ولى یک چیز است که با تلاش نمى توان به آن دست یافت و آن پایدارى در این جهان است .
وقتى این توجه به او دست داد که ناگهان خود را در کام بیمارى دید، و نشانه هاى مرگ را در خود مشاهده کرد، ولى چاره اى جز تسلیم مرگ شدن را نداشت ، از دل آه مى کشید و با یکدنیا حسرت و تاءسف لحظات آخر عمر را مى پیمود، چنانکه از وصیتهاى او (که بعدا ذکر مى شود) این تاءسف عمیق به خوبى آشکار است .
او مسافرتها کرد و در همه این مسافرتها، با پیروزى و فتح برگشت اما اینک مى اندیشید که باید به سفرى برود که در آن برگشتن نیست سفرى که در آن بدنش اسیر خاک مى گردد خاک بر او فرمانروائى مى کند سفرى که او در طى آن بازخواست خواهند کرد، در اینجا سرنخ را به دست شاعر توانا ((نظامى گنجوى )) مى دهم که او در قبال نامه از قول اسکندر گوید:

کجا خازن و لشکر و گنج من

برشوت مگر کم کند رنج من

کجا لشکرم تا به شمشیر تیز؟

دهند این تبش را زجانم گریز

سکندر منم خسرو دیو بند

خداوند شمشیر و تخت بلند

کمر بسته و تیغ برداشته

یکى گوش ناسفته نگذاشته

زقنوج تا قلزمو قیروان

چو میغى روان بود تیغم روان

چو مرگ آمد آن تیغ زنجیر شد

نه زنجیر، دام گلوگیر شد

به داراى دولت سرافروختم

زدارا به دولت سرانداختم

شدم بر سر تخت جمشیدوار

زگنج فریدون گشودم حصار

زمشرق به مغرب رساندم نوند

همان سد یاءجوج  کردم بلند

جهان جمله دیدم زبالا و زیر

هنوزم نشد دیده از دیده سیر

کجا رفته اند آن حکیمان پاک ؟

که زر مى فشاندم بر ایشان چه خاک

بیائید گو خاک را زر کنید

مداواى جان سکندر کنید

زهر دانشى دفترى خوانده ام

چو مرگ آمد اینجا فرو مانده ام

سرانجام مملکت و فرمانروائى را بدرود گفت و اجل لحظه اى مهلتش ‍ نداد.

سکندر که بر عالمى حکم داشت

                                                        درآندم که مى رفت عالم گذاشت

میسر نبودش کزو عالمى

                                                        ستانند و مهلت دهندش دمى

ادامه دارد......